GÜNLÜK ANALİZLER

Forex – Başlangıç

 

Bugün ‘Forex’ adı ile biliniyor, ama insanların para birimlerini alıp satma ihtiyacı para ortaya çıktıktan sonra belirdi. Orta Çağ döneminde Medici ailesi tekstil ticaretini  kolaylaştırmak için  yabancı mevkilerde döviz bozdurmak amaçlı bankalar açtı. Bu 15inci yüzyılda gerçekleşti, daha sonra 17nci ve 18inci yüzyıllarda Amsterdam aktif bir Forex piyasası açtı. 1880’de döviz işini idare eden ilk banka olan Banco Espirito e Comercial de Lisboa açıldı. Hemen sonrasında, yabancı bankalar dünyanın büyük şehirlerinde ortaya çıkmaya başladılar, en aktifleri Paris, New York ve Berlin iken, Londra 1914’e kadar kısmen daha az dahil oldu.

 

Altın Standartı ve Bretton Woods Anlaşması

 

19uncu yüzyıldan beri, Altın Standartı yürürlüktedir. Bu herhangi bir para birimini belirli bir ağırlıkta altınla karşılaştıran para sistemidir. Para birimi bu dönemde altın tarafından karşılanıyordu, bu yüzden ülkeler büyük altın rezervlerine sahip olmak zorunda kaldılar. Fakat, harici faktörler (başka altın rezervlerinin bulunması gibi) Altın Standartını büyük ölçüde etkiledi. Birinci Dünya Savaşı’nın yaklaşmasıyla, dengesizlik ve karışıklık dövize arka çıkacak altının azalmasına neden oldu. Ana Avrupa ülkeleri parayı daha çok askeri projelerde harcıyorlardı, ve bunun sonucu olarak daha fazla para basıldı ama altının azlığı Altın Standartının yok olmasına ve, Temmuz 1944’te Bretton Woods Anlaşması’nın imzalanmasına neden oldu.

 

Bretton Woods sisteminin en ana karakteristiği katılan ülkelerin kendi döviz kurlarını Amerikan Doları ile ifade etmesi zorunluluğuydu. Böylece, Amerikan Doları en güçlü ve altınla karşılaştırılan tek para birimi oldu. Bretton Woods anlaşması Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nı (bugün Dünya Bankası Grubu’nun bir parçasıdır) kurdu. Bretton Woods para sistemi 15 Ağustos 1971’de son buldu, bunun ana nedeni Amerikan Doları’nın altınla karşılaştırılan tek para birimi olmasıydı.

 

Lale Çılgınlığı

 

Şimdi 1630’lara ve ekonomik tarihin en büyük spekülatif kabarcığına dönmek istiyorum: Lale Kabarcığı. Bu arz ve talebi açıklamak için mükemmel bir örnek.

 

1554 civarında, lale soğanları Osmanlı İmparatorluğu’ndan çıkarak Viyana’ya ve sonra da Amsterdam’a ulaştı. Lalelerin popülerliği diğer hiçbir çiçeğin göstermediği kadar büyüdü, çünkü başka hiçbir çiçek böyle canlı renkler göstermiyor ve Hollanda’nın zor koşullarına dayanamıyordu. Lale bir sure sonra lüks ve sosyal statünün göstergesi oldu ve laleye olan talep yavaşça arttı. En çok peşinden koşulan lale ise bir çeşit çiçek virüsünden etiklenip taç yapraklarının farklı renklerden oluştuğu laleydi. Fakat bu laleler çok az bulunuyordu ve arz çok yüksek değildi. Lale çılgınlığının en tepe noktasında bu lale virüsünden etkilenen tek bir lale soğanı bir zanatkaarın senelik gelirinin on katı olabilirdi. Bu lale çılgınlığı 1637’de bir açık artırmaya kimsenin gelmemesi ile aniden sona erdi. O gün, arz inanılmaz yüksek, talep ise sıfırdı. 1630’lardaki veri eksikliği neler olduğunu bilmemizi engeller, ama görülüyor ki risk sevmeyen alıcılar fiyatı daimi olarak artan laleler için para ödemeyi reddetti ve kabaracık patladı. Bu döngü Forex piyasasında görülebilir, önce fiyatlar yükselik ve ardından bu para birimi için talep azalır ve doğrudan sonucu olarak fiyatlar düşer. Bu yüzden lale çılgınlığını aklınızdan çıkarmamanızı ve olduğundan yüksek değerli bir şeyin gerçek fiyatına dönebileceğini hatırlamanızı tavsiye ederim.